17 Ağustos depreminin acıları tazeliğini koruyor

17 Ağustos depremi, Türkiye’nin bugünkü en önemli gündemleri arasında yer alıyor. Deprem gerçeğini çok acı bir şekilde gözler önüne seren 17 Ağustos 1999 Gölcük depreminin bugün 21. yıl dönümü. Büyük depremin ardından hala yaralar sarılmaya çalışılırken, kayıplar da anılıyor. 

17 AĞUSTOS DEPREMİNİN ŞİDDETİ

Deprem, 17 Ağustos 1999’da, saat 3:02 de, 40,70 kuzey enlemi ile 29,91 doğu boylamının tarif ettiği bölgede, İzmit’in 11 km güneydoğusunda meydana gelmiştir.

Depremin büyüklüğü çeşitli kuruluşlar tarafından değişik değerlerde bildirilmiş ise de moment şiddeti büyüklüğü Mw = 7,5 ve yüzey dalgası büyüklüğü Ms = 7,7 değerleri civarında değişmektedir.

Cisim Dalgası Şiddeti = 6,3 (USS)

Yüzey Dalgası Şiddeti = 7,8 (USGS)

Moment Şiddeti = 7,5 (Kandilli, USGS, Afet İşleri Genel Md. Deprem Araştırma Dairesi AİGM-DAD )

Kayıt Süresi Şiddeti = 6,7 (Kandilli)

Depremin odak derinliğinin 10–15 km olduğu ve sağ atımlı 120 km civarında bir fay hareketi ortaya çıktığı yapılan incelemelerle belirlenmiştir. Ana deprem dalgasının ardından büyüklüğü 4,0-5,0 değerlerinde olan çok sayıda artçı depremler meydana gelmiştir.

Deprem merkez üssüne en yakın ivme kaydı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi tarafından tüm Türkiye çapında kurulmuş ve işletilmekte olan Kuvvetli Yer Hareketi Kayıt Şebekesi’nin bir istasyonu olan İzmit Meteoroloji İstasyonu’ndan alınmıştır. Buna göre maksimum ivme, kuzey-güney doğrultusunda 163 mG, doğu-batı doğrultusunda 220 mG ve düşey doğrultuda 123 mG dir. Her üç bileşen de birbirleri ile kıyaslanabilir büyüklüktedir.

17 AĞUSTOS 1999 DEPREMİNDE NELER YAŞANDI

1999 Gölcük Depremi, İzmit Depremi, Marmara Depremi ya da 17 Ağustos 1999 depremi, 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03:02’de gerçekleşen, Kocaeli/Gölcük merkezli deprem. Richter ölçeğine göre 7,5 Mw büyüklüğünde gerçekleşen deprem, büyük çapta can ve mal kaybına neden olmuştur.

17 Ağustos depremi tüm Marmara Bölgesi’nde, Ankara’dan İzmir’e kadar geniş bir alanda hissedildi. Resmî raporlara göre 17.480 ölüm, 23.781 yaralanma oldu. 505 kişi sakat kaldı. 285.211 ev, 42.902 iş yeri hasar gördü.[3] Resmî olmayan bilgilere göre ise yaklaşık 50.000 ölü, ağır-hafif 100.000’e yakın yaralı olmuştur. Ayrıca 133.683 çöken bina ile yaklaşık 600.000 kişi evsiz kalmıştır. Yaklaşık 16.000.000 insan, depremden değişik düzeylerde etkilenmiştir. Bu nedenle Türkiye’nin yakın tarihini derinden etkileyen en önemli olaylardan biridir. Deprem gerek büyüklük, gerek etkilediği alanın genişliği, gerekse sebep olduğu maddî kayıplar açısından son yüzyılın en büyük depremlerinden biridir. Depremin Türkiye’nin önemli bir sanayi bölgesi olan Marmara Bölgesi’nde meydana gelmiş ve çok geniş bir coğrafyayı etkilemiş olması, ülkede büyük sıkıntılara neden olmuştur.

Yakın tarihte bu bölgede Adapazarı merkez üssü olmak üzere 1943, 1957, 1967 yıllarında şiddetli depremler olmuştur. Geçmişteki tarihlere bakıldığında, ortalama 30 senede bir bu bölgede büyük depremler olmaktadır. 1999 depreminden sonra da belirli periyotlarda ve çeşitli büyüklüklerde depremlerin beklenmesi, bu fay hattının karakteristik özelliğinden kaynaklanmaktadır.

Depremin bu kadar çok can kaybına yol açmasının sebebi olarak kaçak yapılar, standartlara uygun olmayan binalar, uygun olmayan gevşek zemindeki yapılaşmalar ve daha ucuza mal etmek için malzemeden çalan müteahhitler gösterilmektedir. Depremden sonra zorunlu deprem sigortası gibi bir takım düzenlemeler getirilmiştir.

RESMÎ RAKAMLARLA 17 AĞUSTOS GÖLCÜK DEPREMİ

İllere göre ölü sayısı:

Bolu: 270

Bursa*: 268

Eskişehir*: 86

İstanbul*: 981

Kocaeli: 9.477

Sakarya: 3.891

Yalova: 2.504

Zonguldak: 3

olmak üzere toplam 17.480 kişi ölmüştür.

*Bursa ilinde ölen kişilerin 258 tanesi, İstanbul ilinde ölen kişilerin 527 tanesi, Eskişehir ilinde ölenlerin 53 tanesi yaralı olarak diğer bölgelerden gelmiş ve tedavi olurken bu illerde ölmüştür. Yani aslında deprem nedeniyle Bursa ilinde 10 kişi, İstanbul ilinde 454 kişi, Eskişehir ilinde 33 kişi ölmüştür.[8]

2010 yılında yayınlanan Meclis Araştırması Raporu’nda ise can kaybı sayısı 18.373 olarak güncellenmiştir.[2]

Aynı araştırmaya göre

Yaralı sayısı: 48.901

Sakat kalan: 505

Yıkılan ve ağır hasarlı bina: 96.796 konut ve 15.939 işyeri

Orta hasarlı konut: 107.315

Orta hasarlı işyeri: 16.316

Az hasarlı konut: 113.382

Az hasarlı işyeri: 14.657

Prefabrik talep sayısı: 43.264

Dağıtılan prefabrik sayısı: 40.786

Prefabrikte yaşayan nüfus: 147.120

Kocaeli’de 55.399,

Sakarya’da 38.131,

Bolu’da 14.296,

Düzce’de 22.822,