Suriye’de 11 yıldır bitmeyen savaş

2011 yılının Mart ayından patlak veren Suriye iç savaşı yüz binlerce insanın hayatına mal olurken milyonlarca insan ise mülteci konumuna düştü.

Suriye’deki iç savaş 11’inci yılına girerken, Türkiye ve Rusya’nın vardığı mutabakatın ardından geçen bir yılda, İdlib’de Beşşar Esed rejimi ve destekçilerinin saldırıları nedeniyle yerinden edilen sivillerden yaklaşık 300 bini evlerine döndü.

15 Mart 2011’de ülkenin güneyindeki Dera ilinde bir grup öğrencinin okul duvarına, “Ey doktor (Beşşar Esed) şimdi sıra sana geldi” yazmasıyla başlayan halk ayaklanması yerini dinmeyen kan ve gözyaşına bıraktı.

Reform talebiyle sokaklara dökülen binlerce kişinin sayısı katlanırken, gösteriler kısa sürede ülkenin diğer illerine de sıçradı.

İktidarın değişmesini talep eden halkı “terörist” ilan eden Esed rejimi ise varlığını korumak için askerlerini ve güvenlik güçlerini harekete geçirdi.

Rejimin güç kullanması, barışçıl halk gösterilerinin iç savaşa dönüşmesine yol açtı. Nitekim Esed rejimi güçleri ile Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) adı altında toplanan askeri muhalif gruplar arasında 2012’den itibaren silahlı çatışmalar başladı.

2012’nin sonunda iktidardan düşmesi an meselesi görülen Esed’in yardımına İran ve Lübnan Hizbullah’ı yetişti. Rejim 2013 baharından itibaren muhaliflere karşı denge kurmaya başladı. Rusya’nın Eylül 2015’in sonunda savaşa katılmasıyla iç savaşın seyri rejimin lehine çevrildi.

İran destekli terörist gruplar ve Rusya’nın arka çıktığı rejim güçleri, kaybettikleri toprakların büyük bir kısmına yoğun saldırılar ve ablukalar yoluyla tekrar hakim oldu.

Milyonlarca sivil yerinden edildi

Birleşmiş Milletler (BM) yetkililerinin, kimyasal silah kullanma, halkı açlığa sürükleme, tehcir, ablukaya alma, keyfi tutuklama ve işkence gibi savaş suçlarının işlendiğine dikkati çektiği iç savaşta, yüz binlerce sivil hayatını kaybetti.

2011 öncesi nüfusu 22-23 milyon civarındaki ülkede, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin verilerine göre, 6,6 milyon Suriyeli ülkesini terk etmek zorunda kaldı. Bu kişilerin yaklaşık 3,6 milyonuna Türkiye tek başına ev sahipliği yapıyor.

Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi’ne (OCHA) göre 6 milyon 702 bin kişi ise ülke içinde yerinden edilirken, Suriye’de en az 13 milyon sivil insani yardımlara muhtaç hale geldi.