İran’da gerilim gittikçe artıyor

İran’da protestolar gittikçe artıyor. Ülkenin birçok şehrinde göstericilerle güvenlik görevlileri arasındaki gerilim gittikçe artıyor. Devlet televizyonu beşinci gününe giren protestolarda hayatını kaybedenlerin sayısının 19’a çıktığını duyurdu. Devlet televizyonu silahlı göstericilerin polis karakolları ve askeri üsleri ele geçirmeye çalıştığını savundu.

BBC, gösterilerin yayıldığı 13 şehri gösteren bir harita yayınladı. Sosyal medyaya yansıyan bir videoda ise, bir kamu binasına giren protestocuların dini lider Hamaney’in posterlerini indirdiği görülüyor.

ABD lideri Trump, dakikalar önce yazdığı Twitter mesajında İran için değişim zamanının geldiğini söyledi. 

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkede günlerdir protesto gösterilerine neden olan ekonomik krizi çözme sözü verdi.

Reuters’in haberine göre olaylarda göstericiler polise ateş açtı: Bir polis öldü, 3 polis yaralandı. Öte yandan İran’ın İsfahan eyaletindeki rejim karşıtı gösterilerde 5 protestocunun hayatını kaybettiği bildirildi.

İran’ı sarsan protesto dalgası yeni yıla girerken de neredeyse ülkenin her bölgesine yayıldı. Devlet televizyonu, gösterilerin beşinci gününde son dakika koduyla geçtiği haberde dün geceki protestolarda 10 kişinin öldüğünü duyurdu. Kanalın haber metninde “Dün geceki gösterilerde maalesef birçok şehirde 10 kişi öldü” denildi. Muhalifler göstericilerin silahla vurulduğunu bildiriyor.

İlk dört günde yaşamını yitirenlerin sayısı 19’a çıkarken, dünya yüzlerce protestocunun da gözaltına alındığı İran’ı izliyor. İngiliz yayın kuruluşu BBC, 13 ayrı şehirde protestoların olduğunu gösteren bir harita yayınladı.

Devlet televizyonu ayrıca silahlı göstericilerin polis karakolları ve askeri üsleri ele geçirmeye çalıştığını ancak güvenlik güçlerinin protestocuları engellediğini izleyicilerine aktardı.

Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, devlet televizyonunun ateşe verilmiş binalar ile yaralıları taşıyan ambulansları ekrana getirdiğini aktarıyor.

Can kayıplarının altısı, Hamedan eyaletine bağlı Tuyserkan ilçesinde gerçekleşti.

 Sosyal medyaya yansıyan bir videoda ise, bir kamu binasına giren protestocuların dini lider Hamaney’in posterlerini indirdiği görülüyor.

İran’dan yayın yapan haber sitesi Asriran, İran’daki rejim karşıtı  gösterilerde İsfahan eyaletine bağlı Kehderican ilçesi kaymakamlığına saldıran  göstericilerden 5’inin öldürüldüğü duyurdu. Öte yandan, muhafazakarlara yakınlığıyla bilinen Reca News haber  sitesine göre, İsfahan eyaletine bağlı Necef Abad ilçesindeki gösterilerde ise 2  devrim muhafızı ve 2 gösterici olmak üzere, 4 kişi hayatını kaybetti.

Ruhani’den ekonomik krizi çözme sözü 

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, parlamentoda yaptığı konuşmada günlerdir ülkede protesto gösterilerine neden olan işsizlik, enflasyon sorunlarının çözümüne yönelik çabaları yoğunlaştırma sözü verdi. Ruhani, devam eden hükümet karşıtı protesto gösterilerinde Suudi Arabistan’ın da etkisinin olduğunu belirtti. Ruhani, “İran İslam Cumhuriyeti’nin düşmanları, İran ulusunun şerefine, başarısına ve gelişimine kızıyor. Bölgesel sorunlarının içine İran’ı çekmeye çalışıyorlar ama İran İslam Cumhuriyeti’nin halkı ve yetkilileri onlara gereken cevabı verecek” dedi.

Trump’dan yeni tweet

ABD Başkanı Donald Trump, İran’daki protestolara bir kez daha destek verdi ve ‘değişim zamanı’nın geldiğini söyledi.

Trump, dakikalar önce Twitter hesabından “Obama yönetiminin berbat anlaşmasına rağmen İran her seviyede başarısızlığa uğruyor. İran’ın harika insanları yıllardır baskı altında. Yiyecek ve özgürlüğe açlar. Değişim zamanı” diye yazdı.

Ruhani ABD’ye çıkıştı

2009 yılındaki protestolardan bu yana en büyük gösterilere sahne olan İran’da, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani şiddet içeren eylemlere müsamaha göstermeyeceklerini söyledi.

Eylemleri destekleyen ABD’ye de sert çıkan İran lideri, Donald Trump’ı hedef alarak “İranlılara terörist diyen bir kişinin İranlılar hakkında açıklama yapma hakkı yok” diye konuştu.

Yılbaşı gecesinden yansıyanlar

Yılbaşı gecesi Türkiye sınırına yakın konumdaki Urumiye’de akşam sokağa çıkanlar rejim aleyhtarı sloganlar attı.

Sosyal medyaya yansıyan çarpıcı bir görüntüde ise, ruhani lider Ayetullah Hamaney’in posterinin indiriliyor. Görüntüler Tahran yakınlarındaki Pardis’te akşam saatlerinde çekildi.

İsfahan yakınlarında da polisin göstericilere ateş açtığı, çıkan çatışmalarda bazı araçların ateşe verildiği bildiriliyor.

Nurabad ve Takestan gibi şehirlerin sokaklarında da alevler yükseldi. Sosyal medyada paylaşılan video kayıtlarından birinde ise, gözaltına alınan bir protestocu polislere “Polis, git ve hırsızları yakala” diye bağırıyor.

Yarın için grev çağrısı yapılıyor

Umman Körfezi’ndeki liman kenti Chabahar’da protestocular yeni yıla girilirken yürüyüş gerçekleştirdi. Kirmanşah yakınlarındaki Nurabad’da da benzer görüntüler kaydedildi.

Bir tabu yıkıldı

Reuters haber ajansı, protestolar sırasında ülkede bir tabunun yıkıldığını bildiriyor. Takestan şehrindeki protestocular ülkeyi 1925 ile 1941 arasında yöneten Rıza Pehlevi’yi öven sloganlar atarak bir tabuyu devirmiş oldu. Pehlevi hanedanlığı 1979 İslam devrimiyle yıkılmıştı.

İsrail’den beklenen açıklama

İsrail İstihbarat Bakanı Yisrael Katz, İran’daki protestoların başarılı olmasını umduğunu söyledi. Katz, Ortadoğu’daki ezeli düşmanlar arasında yeni bir gerilimi tetikleyebilecek açıklamayı bir radyo röportajında yaptı.

İran’ın en büyük ikinci kenti Meşhed’de hayat pahalılığını protesto için 28 Aralık Perşembe günü başlayan gösteriler, Cuma günü 12 şehre birden yayılmış ve rejim karşıtı bir renge bürünmüştü.

Yüzlerce göstericiyi gözaltına alan Tahran yönetimi, protestocuların organize olduğu sosyal medya uygulamalarını bir süre erişime kapattı. Ülkede en çok kullanılan uygulama, Telegram. Nüfusun yarısının WhatsApp benzeri uygulamayı kullanarak haberleştiği biliniyor.

Bilek güreşini kazandı ama…

Ezeli düşmanı Suudi Arabistan’la Ortadoğu’da girdiği bilek güreşini Suriye ve Irak’ta kazanan İran, halihazırda Yemen’de Şii Husilere destek veriyor. Üçüncü yılını doldurmak üzere olan savaşta Suudi Arabistan’ın başını çektiği koalisyon Husilere hava saldırıları düzenliyor.

Dış politikada bunlar yaşanırken, dünyanın en kapalı rejimlerinden birine sahip ülkede ekonomi alarm veriyor.

3 milyon 200 bin işsizin bulunduğu İran’da bazı temel gıdaların fiyatları son dönemde neredeyse yarı yarıya arttı.

P5+1 ülkeleriyle nükleer anlaşmaya imza atan Tahran yönetimi, Batılı ülkelerin yaptırımlarından 2015 yılında kurtuldu ancak henüz bu sokağa yansımış değil.