Nijer’deki darbe dünya için neden önemli?

Nijer’de 26 Temmuz’da kendilerine Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP) diyen cuntanın yaptığı darbe, dünyanın gündemine oturdu. Askeri darbeyle birlikte Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonuldu. Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı General Abdurrahmane (Ömer) Tchiani, geçiş hükümetinin başına geçti.

5 SORUDA NİJER DARBESİ

Nijer‘deki gelişmelerin çeşitli küresel etkiye sahip olması beklenirken, Batı Afrika’nın bu küçük ülkesiyle küresel güçlerin neden bu kadar yakından ilgilendiği merak konusu oldu. BBC’de yayımlanan makalede Nijer‘deki darbe 5 soruda özetlendi.

TERÖR SALDIRILARINDA ARTIŞ

Son dönemde şiddetli saldırıların arttığı bölgede yer alan Nijer, Batı’nın nispeten istikrarlı bir devlet olarak gördüğü nadir ülkelerden biriydi. Ancak darbeyle birlikte işler değişti. Boko Haram ve IŞİD bağlantılı radikal terör örgütlerine karşı ülkede Fransız ve Amerikan üsleri bulunuyor. Darbenin ardından bu üslerin geleceği de tehlikeye girdi. Mali ve Burkina Faso’daki darbelerin ardından radikal terör örgütlerinin saldırılarının çoğalması, Nijer için de endişelerin artmasına neden oldu.

BÖLGEDEKİ DİĞER ÜLKELERDE DE ORDU DARBEYE HEVESLENEBİLİR

Nijer’deki darbeyle birlikte, batıdaki Mali’den doğudaki Sudan’a kadar uzanan Afrika toprakları artık askeri rejimlerin kontrolüne girdi. Bölgede diğer ülkelerin orduları da iktidarı ele geçirmek için cesaret kazanabilir. Bu endişe, ekonomik blok ECOWAS’ın Nijer’in devrik Cumhurbaşkanı Bazum’un görevine geri döndürülmemesi durumunda cuntaya yönelik neden yaptırım kararı aldığını da daha iyi açıklıyor. Bu hamle ABD, Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından da destekleniyor.

RUSYA ETKİSİ ARTIYOR

Mali ve Burkina Faso’daki darbelerden sonra iki ülke yönetimi de Rusya ile daha yakın ilişkiler kurdu. Nijer’deki askeri yönetimin de Wagner aracılığıyla Rusya ile yakınlaşması bekleniyor. Rusya, Bazum’un serbest bırakılması çağrısı yapsa da, Moskova’da hükümet destekli medya kanallarında darbe övüldü. Darbeye destek veren göstericiler Rus bayrakları salladı ve eski sömürge gücü olan Fransa’yı kınadı. Rus paralı asker grubu Wagner’in Nijer’deki etkisini genişlettiğine dair de endişeler var. Eğer Nijer komşularının yolundan giderek özellikle Rus paralı asker grubu olan Wagner’e yönelirse, bu şiddetli saldırıların artmasına, insan hakları ihlallerine ve maden sömürüsüne yol açabilir.

URANYUM MESELESİ

Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde de 7. sırada yer alıyor. Dünyadaki uranyum arzının yüzde 5’ini karşılayan Nijer’de 311 bin 110 metrik tonluk uranyum rezervi bulunuyor. Avrupa Birliği’nin nükleer ajansı EURATOM’a göre, Nijer geçen yıl AB’ye sağlanan doğal uranyumun ikinci büyük tedarikçisiydi. Ayrıca ülke Fransa’nın uranyum ihtiyacının yaklaşık yüzde 15’ini karşılıyor.

SIĞINMACI KRİZİ

Bazum hükümeti Akdeniz üzerinden gelen göçmen akışını durdurma ve Libya’daki gözaltı merkezlerindeki yüzlerce göçmene ev sahipliği yapma konularında Avrupa ülkeleriyle iş birliği halinde. Aynı zamanda Bazum, Batı Afrika ülkeleri ile daha kuzeydeki ülkeler arasında kilit bir geçiş noktası olan ülkede insan kaçakçılarına karşı da önlemler almıştı. Ancak bir askeri cunta döneminde, özellikle Fransa ve İngiltere gibi bazı Avrupalı ortaklar, Nijer’e yardımı durduracaklarını söyledikten sonra bu taahhütler sorgulanabilir hale gelebilir. Bu, Avrupa’ya geçen göçmen akışı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir.