Şeyh Said kimdir? Şeyh Said haberleri

Tarihte önemli bir yere sahip olan Şeyh Said, son günlerde tekrardan gündeme geldi. Şeyh Said kimdir? Şeyh Said haberlerini sizler için derledik…

Şeyh Said kimdir?

Şeyh Sayid, 1865 yılında Elazığ’ın Palu ilçesinde dünyaya gelmiştir. Seyyid bir aileye mensup, Zazaların içinde ikamet eden Nakşibendi şeyhidir.

Şeyh Said’in hayatı

Şeyh Sayid’in babasının adı Şeyh Mahmud Fevzi, annesi ise Gulê Hanım’dır. Palu, Elâzığ, Diyarbakır ve Muş’ta eğitim gördükten sonra, babasının vefatı üzerine Nakşibendi Tarikatı postnişini (lideri) olmuştur. Babası Şeyh Mahmud Fevzi’nin Palu’dan Hınıs’a göç etmesiyle oraya yerleşmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında Rus İmparatorluğu’nun Doğu Anadolu Bölgesi’ne ilerlemesinden dolayı Piran’a taşınmak zorunda kalmış ve savaştan sonra Hınıs Kolhisar’a yerleşmiştir.

Şeyh Said’in soyu

Şeyh Said, Muhammed’in neslinden olup seyyiddir. Şeyh Said’in dedesi Palulu Şeyh Ali Sebdi’dir. Şeyh Ali Sebdi’nin beş oğlu vardır: Şeyh Muhammed Nesih, Şeyh Mahmud Fevzi (Şeyh Said’in babası), Şeyh Hasan Naki, Şeyh Hüseyin Zeki ve Şeyh İbrahim (Kudo Efendi). Şeyh Mahmud Fevzi’nin de yedi oğlu vardır: Şeyh Said, Şeyh Bahaeddin, Şeyh Diyaeddin, Şeyh Necmeddin, Şeyh Tahir, Şeyh Mehdi ve Şeyh Abdurrahim.

Şeyh Said’in beşi kız, beşi erkek olmak üzere on çocuğu olmuştur. Şeyh Said’in oğlu Ali Rıza Efendi’nin oğlu Mehmet Fuat Fırat, 1973’te Erzurum bağımsız milletvekili olarak TBMM’ye girmiştir. Günümüzde Şeyh Said ailesinin temsilcisi Şeyh Said’in torunu Abdulilah Fırat’tır.

Şeyh Said, dedesi Şeyh Ali Septi’nin halifelerinden Şeyh Ahmed-i Çani’nin kızı Amine Hanım ile evlenmiştir. Amine Hanım, aile Rus Harbinden dolayı Hınıs’tan Piran’a göç ettiği zaman rahatsızlanmış ve ölmüştür. Hanımı vefat ettikten sonra Şeyh Said, Kürt Miralayı Hamidiye Alaylarının liderlerinden Cibranlı Halit Bey’in kız kardeşi Fatma Hanım ile evlenmiştir. Yine Halit Bey’in kardeşi olan Güllü Hanım da, Binbaşı Kasım (Ataç) ile evliydi. Şeyh Şaid’i ayaklanmanın bastırılması ardından ele veren, Binbaşı Kasım’dır.

Şeyh Said isyanı nedir?

Şeyh Said İsyanı Şubat – Nisan 1925’te, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde merkezi yönetime karşı girişilen geniş çaplı Kürt ve Zaza aşiretlerin destek verdiği Hilâfet taraftarı ayaklanmadır.

16 Şubat’ta Genç vilayetinin kazası Darahini’yi basarak valiyi ve öteki görevlileri esir alan Şeyh Said, İslam dini adına halkı ayaklanmaya çağıran bir bildiriyle, hareketi tek bir merkez altında toplamaya çalıştı. Bu bildiride din uğruna savaşanların lideri anlamına gelen mührünü kullandı ve herkesi din uğruna savaşa çağırdı. Başlangıçta isyan İslam şeriatının tesisi adına başlatılmış ise de sonradan Kürt istiklâl hareketine çevrilmiştir.

Şeyh Said neden idam edildi?

Dönemin en büyük ayaklanmalarından birine liderlik eden Şeyh Said, dönemin hükümetine karşı silahlı isyan girişiminde bulunduğu için yargılandı. Cumhuriyet’in ilan edilmesine ve laik düzene karşı çıktığı için 29 Haziran 1965 yılında Diyarbakır’da idam edildi.