Tek çocuk mu, yoksa kardeş mi?

Son dönemde bu soruyu soran o kadar çok aile var ki?

Maddi imkanlar, yoğun çalışma temposu, hayat şartları, artan çocuk istismarları aileleri fazlasıyla korkutuyor…

Günümüz koşulları hem maddi hem manevi anlamda ‘çocuk’ düşüncesinden aileleri uzaklaştırıyor.. 

Son 10 yılda yapılan araştırmalar, tek çocuklu ailelerin sayısında fazlasıyla artış olduğunu gösteriyor.

Tek çocuk olmanın bilinenin aksine avantajları da var dezavantajları da;

Kardeşsiz büyümek avantaja dönüşebilir!
 

Yakın zamana dek tek çocukların kardeşlerin sağlayacağı çeşitli öğrenme olanaklarından mahrum kalacakları, şımarık, bencil, yalnız ve uyumsuz çocuklar olacakları düşüncesiyle dezavantajlı durumda olduklarına inanılmaktaydı. Halen ailelerin, çocuklarının böyle özelliklere sahip tek çocuklar olarak büyümelerine engel olmak için ikinci çocuklarını dünyaya getirmeye karar verdiklerine sıkça rastlamaktayız. Ancak iddia edilenin aksine konuyla ilgili son 25 yılda yapılan ampirik çalışmalar, tek çocuklar ile ilgili olumsuz önyargıları şiddetle reddetmekte. Tek çocuklar ile kardeşi olan çocuklar arasında bulunabilen yegâne farkların ise düşünülenin aksine tek çocukların avantajına olduğunu göstermektedir. Buna göre, tek çocukların gelişimsel anlamda kardeşi olanlardan daha geride olmadıkları, hatta başarı motivasyonları ve zekâ gelişimleri açısından kardeşi olan çocuklara oranla görece daha avantajlı durumda oldukları görülmektedir. Bunun yanı sıra, yine yaygın inanışın aksine tek çocuklar genel uyum ve sosyal beceri anlamında kardeşi olan yaşıtlarına oranla bir farklılık göstermemektedirler. 
 

Tek çocukların sosyalleşme problemi olmaz!

Ailelerin genellikle kardeşi olmadan büyüyen çocuklarının sosyalleşmeleri ile ilgili endişe yaşadıklarını görüyoruz. Ancak araştırmalar ilkokul çağındaki tek çocukların kardeşi olan yaşıtlarıyla yakın arkadaş sayısı ya da arkadaşlık kalitesi anlamında bir farklılık göstermediklerini gösteriyor. Sosyalleşme ya da oyun aktiviteleri açısından da okul öncesi dönemdeki tek çocuklar ile kardeşi olan çocuklar arasında bir fark görülmüyor. Daha da önemlisi sosyal beceriler açısından bu benzerlik yetişkinlikte de devam ediyor. 
 

Ancak her ne kadar kardeşlerle rekabet etmeme ya da çatışma yaşamama durumları bu çocuklar için bir lüks gibi görünse de, tek çocukların yaşıtları ile çatışma çözme ve çatışma yönetme becerileri bakımından yoksun kalabilme olasılıkları aileleri düşündürtebilir. Bu noktada tek çocukların kendi yaş grubundan çocuklarla sıkça bir araya getirilmeleri onlara bu deneyimi kazandırma açısından yararlı olacaktır. 
 

Araştırmalar sağlıklı ebeveyn-çocuk ilişkisinin tek çocukların gelişimlerine olumlu katkıda bulunan en önemli faktör olduğuna işaret etmekte!

Tek çocukların sosyal beceriler, karakter ve uyum açısından iki çocuklu küçük ailelerin çocuklarına benzer özellikler gösterdikleri, çok kardeşli daha geniş ailelere oranla bu iki grubun daha avantajlı olduğu görülmektedir. Bu durum, ebeveyn-çocuk ilişkisindeki kalitenin önemine vurgu yapmakla birlikte, çok çocuklu ailelerden farklı olarak küçük ailelerdeki çocukların ebeveynleri ile daha fazla birebir ve kaliteli zaman geçirme olanaklarının olması ile ilişkilendirilebilir. Nitekim ebeveynlerle geçirilen birebir ve kaliteli zamanın çocuğun entelektüel kapasitesinin gelişmesine ve daha olgun davranış kalıpları edinmesine yardımcı olacağı bir gerçektir.  
 

Elbette ki bu sonuçlar kardeş ilişkilerinin çocuk gelişimi üzerine olumlu sonuçları olduğu gerçeğini yadsımamaktadır. Ancak görülen o ki kardeşlerin yokluğu başkalarıyla, özellikle de ebeveynlerle kurulan sağlıklı ve kaliteli ilişkilerle telafi edilebilmektedir. Günümüzde aileler giderek küçülse de ebeveynler kardeşsiz büyüyen çocuklarının sosyal ve entelektüel gelişimi açısından endişe etmemeli, çocuklarının sayısından çok onlarla birebir kuracakları özel ve kaliteli bağlara önem vermelidir.

Sonuç olarak, Artısı ve eksisi aile ve çocuğun yetişme şekline göre değişse de 2. Çocuk anne –babanın kararı olmalıdır, çocuk kardeş istiyor diye çocuk sahibi olunmamalıdır.

Aile de anne-babanın/ karı –kocanın sorunlarını çözmek için özellikle problemli evliliklerde 2. Hatta 3. Çocuktan medet umulmamalıdır.

Tek çocuklarda sorumluluk bilinci ile birlikte büyümelerini çeşitlendirmek için evde hayvan besleme de  uygun bir destek olabilir.

Tek çocuk ilgi odağı olaya alışacağı için , ailenin kariyer, mesleki geleceğinden beklenti yakalamak adına daha fazla gelecek kaygısı yaşayabileceği de unutulmamalı ve geleceği güvence altına almak için tek çare olarak , tek çocuğa fazla gelecek kaygısı yüklememek te anne-babaların dikkat etmesi gereken öneli bir detaydır.

Ancak şu bir gerçek ki,  annenin-babanın çocuğu kabulü ,çocuğunu ihmal etmemesi, gereken  yerde “hayır” diyebilmesi, tutumlarında ortak dili kullanması çocuğun tek çocuk olsa bile sağlıklı büyümesini sağlayacaktır.