Hipotermi nedir, nasıl oluşur?

İstanbul’da Belgrad Ormanı’nda 4 gün kaybolduktan sonra sağ bulunan peyzaj mimarı Ece Gürel’in ölümü, hiportermi sorularını yeniden gündeme getirdi. Peki Hipotermi nedir ve nasıl oluşur? Hipoterminin belirtileri nelerdir?

Hipotermi nedir?

Hipotermi, vücudun üretebileceğinden daha hızlı bir şekilde ısı kaybederek vücut sıcaklığının 35°C’nin altına düşmesiyle ortaya çıkan, acil müdahale gerektiren tıbbi bir durumdur. Normalde vücut sıcaklığı 37°C civarındadır ve 35°C’nin altına düşen sıcaklık, kişiyi hipotermiye sokar. Bu durumda nefes alışverişi hızlanabilir, konuşma bozulabilir, uyuşma ve titreme gibi belirtiler görülebilir. Ayrıca, kalp, sinir sistemi ve diğer organlar da düzgün çalışamaz.

Hipotermiye neden olan durumlar

Hipotermi, soğuk hava veya suya maruz kalma sonucu vücut sıcaklığının 35°C’nin altına düşmesiyle meydana gelir. Uzun süre soğuk bir ortamda kalmak, suya düşmek veya ıslak kıyafetlerle uzun süre bulunmak, hipotermiye yol açabilir. Bu durum vücudun ısısını normal seviyelere çekmeye yönelik tedavi edilmezse, hayati risk oluşturur.

Hipoterminin belirtileri nelerdir?

Hipotermi, hafif, orta ve şiddetli olmak üzere üç aşamaya ayrılır. Her aşama, vücut sıcaklığının düşme seviyesine göre farklı semptomlarla kendini gösterir.

Hafif Hipotermi:

Hızlanan nefes alışverişi
Uyuşma
Konuşma bozuklukları

Orta Şiddetli Hipotermi:

Bilinç bozukluğu
Konuşma bozukluğu derinleşir
İdrar kaçırma

Şiddetli Hipotermi:

Koma durumu
Kalp ve solunumun durması

Hipotermi belirtileri şunlardır:

Nabızda yavaşlama ve nefes almada zorluk
Titreme
Konuşma bozukluğu
Cilt soluklaşması
Reflekslerde azalma
Uyuşma (özellikle el ve ayaklarda)
Halsizlik ve bilinç bulanıklığı
Mide bulantısı
Konsantrasyon zorluğu
Halüsinasyonlar
Kan basıncında düşüş

Hipotermiye yol açan faktörler

En yaygın hipotermi nedeni aşırı soğuk hava koşullarıdır. Bunun dışında, aşağıdaki durumlar da hipotermiye yol açabilir:

Dondurucu soğuk hava koşulları
Soğuk suya düşmek, soğuk suda yüzmek veya soğuk bir zemine yatmak
Islak kıyafetlerle uzun süre kalmak
Aşırı yorgunluk ve yetersiz, dengesiz beslenme
Alkol ve uyuşturucu kullanımı
Bebeklerde soğuk yatak odalarında uyumak
Bazı tıbbi durumlar da hipotermiye neden olabilir. Örneğin, felç geçiren biri veya hipoglisemik atak geçiren bir diyabetli, vücut ısısını koruyamaz. Anestezi altında olan kişiler de termoregülasyon bozuklukları nedeniyle hipotermiye daha yatkındır.

Vücudun ısı kaybı

İnsan vücudunun ısı kaybetmesinin dört temel faktörü vardır:

1- Kondüksiyon (İletim): Vücudun çevresindeki nesnelere temasıyla gerçekleşen ısı kaybıdır (örneğin, soğuk bir yüzeyde yatmak). Bu yolla gerçekleşen ısı kaybı %3 civarındadır.

2- Konveksiyon: Vücudun su veya hava ile teması sonucu gerçekleşen ısı kaybıdır. Konveksiyon, aslında bir tür kondüksiyondur ve havaya ısı alışverişini ifade eder. Toplam ısı kaybının yaklaşık %15’i bu şekilde gerçekleşir. Konvektif ısı kaybı, normal sıcaklıklarda az olsa da soğuk ortamda hızla artar.

3- Radyasyon: Vücudun en fazla ısı kaybettiği yol radyasyondur. Çevre soğudukça, radyasyon yoluyla kaybedilen ısı miktarı artar. Özellikle ince giysilerle vücuda ısı kaybı önemli ölçüde artar.

4- Buharlaşma: Ter, tükürük ve solunum sekresyonlarının buhara dönüşerek ısı kaybı yaratmasıdır. Ortalama olarak, insanlar günlük 600-700 ml suyu buharlaştırarak kaybederler.